Herinneringen aan Jaap Spaans
*28 juni 1939 †23 oktober 2017
datum: 8 januari 2018
auteur: Dirk Boer
Ruim 20 jaar terug was ik op zoek naar een drukwindharmonium dat tenminste over het klassieke vierspel moest beschikken. Via een goede vriend kwam ik terecht bij Jaap Spaans. Jaap was in die tijd pastoor van de Oud-Katholieke kerk in Culemborg. In de aan het kerkgebouw grenzende pastorie bevond zich zijn omvangrijke verzameling van ruim 30 toetsinstrumenten. Voor het overgrote deel drukwindharmoniums.
Bij het rondkijken in het interieur werd me al snel duidelijk dat hier iemand woonde met een goede neus voor wat echt waardevol is.
Verzamelaars blijven bezig met het optimaliseren van hun verzameling. Zo ook Jaap. Voor mij betekende dit dat ik kon kiezen uit vier harmoniums. Ik heb het mooiste (dat was ook het duurste) genomen.
Behalve toetsinstrumenten had Jaap nog tenminste twee andere verzamellijnen: etsen van kerkintereurs en kerkzilver. Terwijl hij me het kerkzilver liet zien, pakte hij er een wierookvat uit en zei: "Dit ga ik deze week bij een uitvaart gebruiken". Ook een verzameling om niet alleen naar te kijken dus.
Later kwam ik Jaap weer tegen in het bestuur van de Harmonium Vereniging Nederland.
Zomaar een herinnering uit die tijd: "Kom Dirk, we gaan samen collecteren" zei Jaap aan het slot van een jaardag van de HVN tegen me. Samen repten we ons naar de uitgang om tevreden concertbezoekers in de gelegenheid te stellen hun waardering in klinkende munt om te zetten. Dienstbaarheid was Jaap niet vreemd.
Genieten van de goede dingen des levens kon Jaap ook. Toen ik hem voor het eerst opzocht in de pastorie in Aalsmeer ging de kurk van de fles Port die ik voor hem had meegebracht er al snel af.
In Ittervoort, op het jubileum van Verschueren Orgelbouw (5 november 2016) heb ik Jaap voor het laatst geproken. We hebben lang gepraat, maar eigenlijk nauwelijks over orgels of harmoniums. Maar met een charismatisch, aimabel, en vooral wijs mens als Jaap Spaans was dat geen enkel probleem. Integendeel.
Moge hij rusten in vrede.